maandag 30 juni 2014

Prix Tulipe 2014 voor Tot ziens daarboven van Pierre Lemaître





In het koor van boeken over de Eerste Wereldoorlog is Pierre Lemaitre erin geslaagd een indrukwekkende, spannende roman te schrijven diebij iedere lezer nog lang in de herinnering blijft hangen. Op magistrale wijze en met veel humor geeft Lemaître een stem aan de soldaat die gewond, gekwetst en getraumatiseerd terugkwam uit de loopgraven en vervolgens door de maatschappij werd buitengesloten. Hoe die soldaat ondanks alles probeert te overleven, vertelt Lemaître beeldend in een bij tijd en wijle hilarische roman die leest als een avonturenfilm.

De vertaling van Au revoir là-haut is onlangs verschenen bij uitgeverij Xander, in de vertaling van Liesbeth van Nes.

Op 1 oktober a.s. zal Lemaître in het Institut français worden geïnterviewd.

De prix Tulipe is een prijs voor de beste Franstalige roman die door een aantal grote literaire prijzen in Frankrijk is bekroond. De prijs heeft tot doel de diversiteit en de kwaliteit van hedendaagse Franstalige romans te laten zien en voor een breed Nederlands leespubliek onder de aandacht te brengen.

De shortlist bestond uit:

Marie Darrieussecq : Il faut beaucoup aimer les hommes Prix Medicis 

Pierre Lemaître :  Au revoir la-haut  Prix Goncourt

Christophe Ono-dit-Bio :  Plonger  Prix Académie française 


----------------------------------------------------------------------
Voor meer informatie: Danielle Bourgois : danielle.bourgois@institutfrancais.nl – Tel. 020-5319535.
Institut français des Pays-Bas / Maison Descartes - Vijzelgracht 2A – 1017 HR Amsterdam


maandag 23 juni 2014

Margot Dijkgraaf speurt…naar de waarde van kunst in hedendaagse literatuur (1) Pristina van Toine Heijmans

Op vrijdag 20 juni j.l. interviewde ik de Nederlandse journalist en schrijver Toine Heijmans in het Atelier néerlandais in Parijs. Op het podium ook zijn Franse uitgeefster Dominique Bourgois, directeur van Editions Dominique Bourgois, een bekend uitgevershuis met een grote reputatie op het gebied van vertaalde literatuur. Zijn boek Op zee/En mer, uitstekend vertaald door Danielle Losman, kreeg de belangrijke prix Medicis Etranger, waarna er 15.000 Franse exemplaren van werden verkocht. Ook de Nederlandse versie kreeg een impuls. Het ritme van zijn zinnen, vertelde Heijmans, was hem ingegeven door het korte klotsen van de golven tegen zijn boot, het was dat geluid, dat ritme dat hij in zijn boek wilde weergeven. Zijn boot, die niet ver buiten Amsterdam ligt, gebruikt hij ook als dé plek om te schrijven.



Ik las ook Pristina, zijn tweede roman, waarvan sommigen vinden dat het zo van zijn eerste boek verschilt dat het wel door een andere auteur geschreven lijkt te zijn. Toch zijn er gemeenschappelijke thema’s: eenzaamheid, eilandmentaliteit, buitenstaanderschap, de loner. Maar inderdaad, dit boek, over een ambtenaar die illegalen opspoort, heeft een grotere maatschappelijke betrokkenheid. De ambtenaar krijgt dit keer de taak een illegale vrouw uit te zetten, die zich in een kleine eilandgemeenschap heeft genesteld en daar een volwaardig bestaan heeft opgebouwd. Ze is eilandbewoonster geworden, geliefd door machtige mannen om haar heen.
Wat betekent het, in zo’n boek, als er over kunst wordt gesproken? De opsporingsambtenaar is de beste in zijn vak. Zijn succespercentage is 100%. Op wie hij ook wordt afgestuurd, hij slaagt erin iedereen netjes, zonder schandalen, geluidloos de grens over te krijgen. Soms neemt hij een envelop met geld mee. Het doet er niet toe, als de verantwoordelijke minister er maar geen last mee krijgt. Wat telt is diens ongeschonden reputatie.
Als beloning voor zijn goede werken, mag de opsporingsambtenaar meedoen aan een videoconferentie met de minister en zijn directe medewerkers. Natuurlijk schakelt de plichtsgetrouwe dienaar vroeg in, om op alles voorbereid te zijn. Hij ziet een lege kamer, een pc op een bureau (dat van de minister), geen foto’s, geen boekenkasten. Wel een schilderij: ‘abstract, blauw, overlopend in zwart, ongeïnspireerd, olieverf van de lopende band. Hij kent de ateliers in Beijing waar dit soort doeken gemaakt worden, ze weten daar precies hoe westerlingen hun moderne kunst graag willen hebben. Het kunstwerk valt weg tegen de monstrueuze flatscreentelevisie, die tegen de muur is gemonteerd en alle aandacht vraagt, ook al is hij uitgeschakeld. Het is merkwaardig, denkt Albert, om het centrum van de macht zo verlaten te zien, zo onpersoonlijk. Het heeft dezelfde leegheid als een motel, een plek die zijn eigen sporen wist.’
Het is een perfecte karakterisering van degene die in de kamer huist. Het schilderij geeft het karakter weer van degene die er achter het bureau zit: gevoelloos, leeg, zonder karakter. Het centrum van deze macht is loos, gebaseerd op de domme inzet van zijn ondergeschikten. Dit schilderij prikt door de illusie van macht heen. De kunst is nep. Net zo nep en onecht als deze machthebber. En: hoeveel macht zou hij nu eigenlijk echt hebben? Straks zit er immers weer iemand anders op zijn stoel.


zondag 15 juni 2014

Franse leestips: shortlist voor de prix Tulipe

Shortlist voor de prix Tulipe 2014 bekend

De jury van de prix Tulipe, de prijs voor de beste Franse roman van vorig jaar, heeft drie romans gekozen voor de shortlist:

Il faut beaucoup aimer les hommes van Marie Darrieussecq
Schitterende roman over de onmogelijke liefde tussen een blanke vrouw en een zwarte man, die zich afspeelt tussen Hollywood en de bossen van Kameroen. Ongetwijfeld een van de beste romans van de Franse schrijfster tot nu toe.

 Au revoir là-haut van Pierre Lemaître
Indrukwekkende roman over de Eerste Wereldoorlog en de periode vlak daarna: de soldaten komen terug uit de gruwelijke loopgraven en proberen hun leven weer op te pakken. Ze zijn niet alleen alles kwijt maar voelen zich ook bedrogen en buitengesloten door de maatschappij. Een indringende roman over een land dat zijn doden herdenkt, maar zijn overlevende soldaten lijkt te vergeten.

Plonger van Christophe Ono-dit-Biot
Prachtige roman over het mysterie van een verloren liefde, weergegeven in de vorm van een lange brief van een vader aan zijn zoon - een meeslepend verhaal over de liefde en de betekenis van kunst in een mensenleven.

De jury bestond uit: Laurent Alberti (Directeur Institut français), Danielle Bourgois (Institut français), Margot Dijkgraaf (literatuurcriticus), Philip Freriks (journalist), Renée van Herwaarden (Athenaeum Boekhandel) en Fouad Laroui (schrijver).

De prix Tulipe is een prijs voor de beste Franstalige roman die door zeven grote literaire prijzen in Frankrijk is bekroond. De prijs heeft tot doel de diversiteit en de kwaliteit van hedendaagse Franstalige romans te laten zien en voor een breed Nederlands leespubliek onder de aandacht te brengen.
De gekozen Franstalige roman wordt in het Nederlands vertaald, en de auteur zal worden uitgenodigd naar Amsterdam te komen.

Op 30 juni zal de winnaar bekend worden gemaakt.



woensdag 4 juni 2014

Leestips: shortlist Europese Literatuurprijs bekend

Gisteren presenteerde ik in Academisch-Cultureel Centrum SPUI25 in Amsterdam de feestelijke avond waarop de shortlist van de Europese Literatuurprijs 2013 bekend werd gemaakt. Dat is de prijs voor beste Europese roman die vorig jaar in Nederlandse vertaling is verschenen. De prijs is in het leven geroepen door het Nederlands Letterenfonds, De Groene, Athenaeum Boekhandel en SPUI25 om de enorme diversiteit van de Europese literatuur te laten zien. Hoe divers die is bleek ook dit jaar weer uit de longlist van 20 titels, die reikte van romans vertaald uit heel uiteenlopende talen, van het Zweeds tot het Roemeens, van het Pools tot het IJslands. De prijs wordt mede mogelijk gemaakt door 15 onafhankelijke kwaliteitsboekhandelaren, die tevens de longlist samenstellen.




De prijs bestaat uit een geldbedrag van € 10.000 voor de schrijver en € 5000 voor de vertaler van het bekroonde boek en wordt mogelijk gemaakt door het LIRA fonds en het Nederlands Letterenfonds.
Bovendien organiseert het Letterenfonds een tournee van vertalers, de vertalersgelukstournee, waarbij vertalers het woord voeren over hun vak en over de boeken op de longlist.

Dit zijn de boeken op de shortlist:
De vlucht van Jesus Carrasco vertaald door Arie van der Wal
De preek over de val van Rome van Jerome Ferrari vertaald door Jan Pieter van der Sterre en Reintje Ghoos
Fuck America van Edgar Hilsenrath vertaald door Elly Schippers
Bleke Niko van Tomek Tryzna vertaald door Karol Lesman
Het Reisverbod  van Ismail Kadare vertaald door Roel Schuyt

De laudatio's werden gehouden door Jerker Spits, Marja Pruis, Arjen van Veelen, Alex Drace-Francis en Margot Dijkgraaf.

Gisteren lanceerde het letterenfonds bovendien de spiksplinternieuwe website
www.europeseliteratuurprijs.nl.